DE AANLEGPLAATS VAN DE ENTERSE ZOMP BIJ DE PELMOLEN WORDT RUIMER GEMAAKT BIJ DE AANPASSING VAN DE REGGE. FOTO LENNEKE LINGMONT
DICK JANSSEN
Eerder gebeurde dat al in het Reggedal bij Enter, waar de Regge de meanderende loop van vroeger weer terugkreeg, overstromingen opnieuw mogelijk werden en de natuur in volle glorie herleeft. De geplande herinrichting van de rivier bevindt tussen het al uitgevoerde Enterse Reggedal en het gebied van de Landinrichting Rijssen.
De Regge was ruim een eeuw geleden een kronkelende rivier die vrij haar weg kon zoeken door het landschap. Het water stroomde breed uitwaaierend tussen de Schipbeek ten zuiden van Diepenheim en de Overijsselse Vecht ten westen van Ommen. Maar tussen 1900 en 1930 werd de Regge gekanaliseerd en kwam het watertraject er veel rechter uit te zien.
De drassige gebieden en moerassen in de directe omgeving van de rivier verdwenen destijds, zodat daar bewoning kon komen en de grond te gebruiken was voor de landbouw. De kanalisatie zorgde er bovendien voor dat plant- en diersoorten uit beeld raakten die zo kenmerkend waren voor het Reggegebied.
Verdroging
Maar toen eind vorige eeuw meer aandacht ontstond voor het in stand houden van natuur, werd duidelijk dat het in goede banen leiden van de Regge ook nadelige gevolgen met zich meebracht. De omgeving van de rivier verdroogde als gevolg van de gedaalde grondwaterstanden. Een ander ongewenst effect was dat het overtollige water bij pieken moeilijk viel af te voeren.
Het waterschap zorgt er daarom tegenwoordig voor dat rivieren en beken zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat hersteld worden, waarbij wel rekening wordt gehouden met de belangen van de naburige agrariërs. Het project Regge Pelmolen bij Rijssen is een van de laatste ontbrekende schakels in de vrijwel geheel aangepaste rivier.
Het aanpassen van de Reggeloop wordt hier door Vechtstromen dat het plan momenteel uitwerkt, tot stand gebracht in nauwe samenspraak met andere betrokken partijen. Dit zijn de gemeenten Rijssen-Holten en Wierden, Landschap Overijssel, Landgoed Ter Horst en de stichtingen Pelmolen en de Enterse Zomp. Het project moet ervoor zorgen dat voldoende water beschikbaar is voor landbouw en natuur, er nieuwe natuur bijkomt en recreanten en toeristen straks eveneens gebruik kunnen maken van het gebied. De grondeigenaren kunnen zich vinden in het plan en ze werken ook mee. Ook de haven bij de Rijssense Pelmolen, waar de zomp aan- en afmeert bij tochten, wordt tijdens het karwei verruimd. De gemeente Rijssen-Holten voert dit afzonderlijk van het project Regge Pelmolen uit.
Wandelroute
De bijdrage van Rijssen-Holten strekt verder. Het is de bedoeling om op termijn een wandelpad aan te leggen in de buurt van de Pelmolen. Dat looprondje komt in de plaats van de beoogde fietsroute langs de Leijerweerdsdijk. Dat plan zal vermoedelijk niet uitgevoerd worden, onder andere door de ontwikkelingen in de naburige nieuwbouwwijk het Opbroek.
De Regge is een regenrivier die vroeger al het water opving en als riool gebruikt werd. Nu is zij helder en zo schoon dat zelfs het ijsvogeltje weer is te zien.
Wie kent niet het woord overtoom? In de Regge passeert de zomp twee stuwen met hulp van overtomen, een lorrie waar de zomp opvaart en naar de andere kant getrokken wordt.
De Regge was wat nu de A1 is, dé levensader van Twente naar de Hanzesteden Zwolle en Kampen. 200 jaar geleden voeren hier honderden Enterse zompen en nu weer drie.
De zomp is een eikenhouten platbodem van ± 12 meter lang met fokzeil en grootzeil. Een fantastisch zeilschip en goed bestuurbaar en zeer geschikt voor ondiep water.
