27-7-2021 Tubantia
REGIO PAGINA 8 | DINSDAG 27 JULI 2021
EEN LUCHTFOTO VAN DE REGGE BIJ RIJSSEN. ALS HET GEPLANDE KARWEI EIND 2022 KLAAR IS, KRONKELT DE RIVIER HIER OOK VOLOP EN MOGEN DE OEVERS OVERSTROMEN. FOTO BERT KAMP
DICK JANSSEN
In de Hellendoornse buurtschap Hancate begon het in 2004. Daar mocht de Regge als eerste weer een slingerende loop krijgen in het nieuwe natuurgebied de Velderberg. "Nu zijn we 17 jaar verder en vanaf eind 2022 meandert de rivier voor 95 procent in het stroomgebied tussen Ommen en Diepenheim", zegt projectleider Ben Ordelmans van waterschap Vechtstromen. "Dat is het geval als we de 1,6 kilometer van de Regge bij Rijssen hebben afgerond."
Daarna hoeven volgens hem alleen nog maar twee gedeelten bij Hancate en Ommen gerealiseerd te worden om de rivier geheel een natuurlijke loop te geven. Ordelmans: "Het mooie is dat alles in de loop van de jaren op vrijwillige basis uit te voeren viel. Alle betrokken eigenaren werkten mee om hun agrarische grond bij de Regge een natuurbestemming te geven, ook bij Rijssen. Het gaat onder andere om een landgoedeigenaar in dat gebied, de erven Dik Wessels." Het handelt bij het project om een rivierlengte van 1,6 kilometer. Het gebied waar de Regge straks na het karwei kronkelt, bevindt tussen de provinciale weg N347 aan de Enterse kant en de beek de Maatgraven in Rijssen. Daar, nabij die laatste plek, gebeurt het minst. "We schonen er de nevengeulen op die in de Regge uitkomen. Die hebben een belangrijke ecologische functie als paaiplaats van vis. Bovendien zijn die watergangen dichtgeslibd door bijvoorbeeld bladeren. Ze moeten weer een goede aansluiting op de Regge krijgen", legt Ordelmans uit.
Beter zichtbaar zal de aanpassing van de Regge zijn vanaf de Pelmolen richting de N347. Daar zal de rivier over een ruim jaar weer echt slingeren, net als in het Enterse Reggedal. De natuurlijke oevers zorgen er dan voor dat de Regge weer mag overstromen. Dit leidt ertoe dat meer biodiversiteit in het gebied ontstaat, met een veel grote verscheidenheid van planten en dieren. Eigenlijk komt daarmee een eind aan de kanalisatie van de rivier, die tussen 1900 en 1930 plaats had om agrariërs ruimte te geven en bewoning mogelijk te maken.
De Regge die nu bij Rijssen ter plekke 2 meter diep is, heeft vanaf 2022 nog 1 meter diepte en wordt smaller. Ordelmans: "Maar voor de zomp is er nog steeds te varen. Het vraagt alleen meer stuurmanskunst van de schippers, die hebben ze echter wel. Ook kano's en fluisterboten kunnen er terecht. En voor vissers blijft het mogelijk hun hengels langs de Regge uit te werpen."
De ondiepere en smallere Regge biedt meerdere voordelen. "Het werkt minder verdrogend op de omgeving. Bij echt hoog water mogen de natuurlijke oevers overstromen. De stroomsnelheid van het water in de rivier zal toenemen, ook als er weinig afvoer is. Dit komt de waterkwaliteit ten goede", aldus de projectleider.
Tussen manege Achter 'n Bos aan de Leijerweerdsdijk en de Regge bevindt zich nu in het grasland een alleenstaande oude eik aan de rand van het Reggedal. "De rivier krijgt straks de ruimte tot aan dit hoger deel", vertelt Gerdien Smits van het Nijverdalse bureau ODIN Landschapsontwerpers, dat bij het project betrokken is. "Vanaf deze locatie tot aan de N347 worden in de Regge een aantal grote slingers aangelegd. Er komt bovendien een plasdraszone, zodat het waterpeil dan tot aan het maaiveld staat."
De wandelaars kunnen hier vanaf eind 2022 niet meer zo dicht bij de rivier komen om de vogels in het gebied rust te bezorgen. Smits: "Maar ze zijn wel te bekijken vanaf een mooi, nieuw uitzichtspunt bij de solitaire eik. Wandelaars kunnen volop genieten. Er wordt daarnaast een nieuwe wandelroute op enige afstand van het Reggedal gemaakt. Die voert richting de N347, waar een oversteek mogelijk om via de noordkant van de rivier naar Rijssen terug te keren."
Enkele naaldhoutbossen aan de Reggenoordkant worden gekapt, omdat de meeste bomen dood zijn en hier niet thuishoren. "Er komt wel passende beplanting, zoals heesters en andere bomen, voor terug. En de aanwezige bomen die echt deel uitmaken van het landschap, blijven staan. Zo passen de noord- en zuidkant weer bij elkaar", zegt Smits. Nabij de Pelmolen verandert weinig aan de Regge. "Maar hier ontstaat wel een bijzondere plek", duidt ze aan. "Want hier stroomt de Regge samen met de aangelegde slenk, het natte natuurgebied dat zich aan de zuidkant van de rivier bevindt."
De Regge is een regenrivier die vroeger al het water opving en als riool gebruikt werd. Nu is zij helder en zo schoon dat zelfs het ijsvogeltje weer is te zien.
Wie kent niet het woord overtoom? In de Regge passeert de zomp twee stuwen met hulp van overtomen, een lorrie waar de zomp opvaart en naar de andere kant getrokken wordt.
De Regge was wat nu de A1 is, dé levensader van Twente naar de Hanzesteden Zwolle en Kampen. 200 jaar geleden voeren hier honderden Enterse zompen en nu weer drie.
De zomp is een eikenhouten platbodem van ± 12 meter lang met fokzeil en grootzeil. Een fantastisch zeilschip en goed bestuurbaar en zeer geschikt voor ondiep water.
