De zompen

Tewaterlating van de eerste zomp de "Regt door zee' bij de Pelmolen te Rijssen op 26 april 1986.

De zomp is een platbodem (boot met een platte bodem) met krommers (kromme dwarsbalken, spanten, uit één stuk) en opboeisels (losse schotten waarmee de zijkanten worden opgehoogd). Aan beide kanten zitten zwaarden die de zomp beter bestuurbaar maken. De eikenhouten planken van het vlak (de bodem) en de huid (de zijkanten) zijn uit één lengte, dat maakt de boot sterk. Zelfs met een zware vracht ligt de zomp niet diep in het water (40 cm). De stevens van de zomp zijn iets opgekrikt, waardoor de boot heel goed bestuurbaar is. “Een fantastische schuit” zeggen de schippers, “raank as ne kruuwagen”. Met de zomp kan op drie manieren worden gevaren: zeilen met een fokzeil en een grootzeil, bomen met de vaarboom van 6 meter en trekken met een touw van 60 meter. In het begin waren de zompen wat korter, maar de laatste was 12 meter lang tussen de stevens en 2.70 m breed.

Proefvaart van de op de Enterse Waarf gebouwde zomp "De Vriendschap" in 2011.

Er hebben -door de eeuwen heen- honderden zompen gevaren; het laatste oorspronkelijke schip werd in de oorlog vernietigd. Pas in de jaren ’80 werd weer een nieuwe zomp gebouwd.

De huidige Enterse zomp werd op 26 april 1986 tewater gelaten, nadat hiervoor in 1984 De Regionale Stichting Enterse Zomp was opgericht. Als ligplaats werd de Pelmolen te Rijssen gekozen, waar een speciale haven werd gerealiseerd. De "Regt door Zee", zoals de zomp gedoopt werd, is genoemd naar de zomp, die als laatste schip van dat type plat-bodem gevaren had, en eigendom was van schipper Jans ten Berge uit Enter.

Punterbouwer Wildeboer uit Giethoorn bouwde weer een nieuwe zomp naar tekeningen van het Zuiderzeemuseum met verfijningen van dr. G.J. Schutten, die het standaardwerk "Varen waar geen water is" geschreven heeft, waarin de geschiedenis van de zompvaart gedetailleerd en degelijk gedocumenteerd opgetekend is. Met die tewaterlating werd een belangrijk doel van de Stichting gerealiseerd: de geschiedenis van de vele Enterse zompen weer leven inblazen en alles wat daarmee samenhangt levend te houden en zoveel mogelijk te tonen aan deze en komende generaties. 

De restanten van de "Regt door Zee" zijn ondergebracht in het zompenmuseum van Oudheidkamer Buisjan in Enter. In de Regge werden unieke overtooms gebouwd bij Zuna tussen Rijssen en Nijverdal gevolgd door een overtoom te Overwater ten noorden van Hellendoorn. Voor het verplaatsen van de zomp over land is een speciale trailer gebouwd.

Tekening Enterse Zomp

Tekening van de Enterse zomp de "Regt door zee".

 

Op 20 juni 2014 werd de derde zomp, de "Schuttevaer" gedoopt. Speciaal voor deze zomp werd er een botenloods gebouwd. Deze loods bevindt zich aan de Regge te Hellendoorn, achter de ijsfabriek. Zowel het bouwen van de zomp als het bouwen van de loods werd door vrijwilligers gedaan. De zomp staat ingeschreven in het Stamboek Ronde en Platbodemjachten, omdat het een getrouwe kopie betreft van zompen uit vroegere tijden.

De "Schuttevaer" is niet de laatste zomp die is gebouwd. Sinds de doop van die zomp, zijn er alweer enkele boten afgeleverd. De laatste zomp is in Dalfsen te water gelaten en er volgen er nog meer, want het bouwteam is alweer begonnen aan het bouwen van nog een zomp.

De "Schuttevaer" met de botenloods te Hellendoorn, achter de ijsfabriek. 

 

Initiatief voor bouw nieuwe zomp 1984

In 1984 verscheen er een artikel in de Volkskrant over het intiatief om weer zompen te gaan bouwen in de moderne tijd.

  

Gerrit Schutten schrijver van "Varen waar geen water is"

"Varen waar geen water is" is een belangrijke bron van informatie voor de bouw van de huidige zompen. Gerrit Schutten heeft ook de tekeningen gemaakt die worden gebruikt voor de bouw.

De heer Schutten is in 2019 overleden.

Laatste nieuws

VOOR MEER NIEUWS >>

Varen waar geen water is

ZOALS HET GING EN ZOALS HET GAAT

De Regge

De Regge is een regenrivier die vroeger al het water opving en als riool gebruikt werd. Nu is zij helder en zo schoon dat zelfs het ijsvogeltje weer is te zien.

Lees verder

Overtoom

Wie kent niet het woord overtoom? In de Regge passeert de zomp twee stuwen met hulp van overtomen, een lorrie waar de zomp opvaart en naar de andere kant getrokken wordt.

Lees verder

Geschiedenis

De Regge was wat nu de A1 is, dé levensader van Twente naar de Hanzesteden Zwolle en Kampen. 200 jaar geleden voeren hier honderden Enterse zompen en nu weer drie.

Lees verder

De Zompen

De zomp is een eikenhouten platbodem van ± 12 meter lang met fokzeil en grootzeil. Een fantastisch zeilschip en goed bestuurbaar en zeer geschikt voor ondiep water.

Lees verder