Tubantia, 14 oktober 2022

Project 'Regge Pelmolen Rijssen' nadert zijn afronding: rivier is 15 kilometer langer wanneer ook het laatste stukje kronkelt

De 'nieuwe' Regge meandert weer als vanouds bij Rijssen

WERKZAAMHEDEN IN HET GEBIED ROND DE PELMOLEN IN RIJSSEN.

FOTO'S RIKKERT HARINK FOTO RIKKERT HARINK

100.000 kuub zand is er verzet om het laatste stukje Regge bij Rijssen aan te pakken. De rivier, die tussen Diepenheim en Ommen loopt, is in de afgelopen zestien jaar compleet aangepakt en krijgt zijn meanderende vorm terug. Nu is het laatste stukje bij de Pelmolen aan de beurt.

WOUTER DE WILDE

Twee grote rupskranen zijn in het ruwe landschap rondom de Pelmolen de oude stroom van de Regge aan het dempen. Het ronkende geluid van de motor en de doffe dreunen van het neerkomende zand onderbreken de stilte. Een reiger zit al een half uur geconcentreerd naar het wateroppervlak te staren, alsof er niks aan de hand is. De natuur lijkt al wel gewend te zijn aan de ingrijpende metamorfose die de Twentse rivier in Rijssen krijgt.

Met het project 'Regge Pelmolen Rijssen' legt waterschap Vechtstromen de laatste hand aan de 'nieuwe' Regge. De rivier moet meer ruimte bieden voor water en moet dat dan ook beter vast kunnen houden. De rechte, 'gekanaliseerde' stukken rivier worden nu kronkelend door het landschap aangelegd. "Zoals het vroeger was, maar dan wel zoals het nu kan", zegt projectleider Ben Ordelmans.

Meanderen
"We willen meer water vasthouden in het gebied, in plaats van het water zo snel mogelijk afvoeren zoals daar eerder over werd gedacht. Dat doen we door meandering. Door een rechte, brede en diepe rivier aan te passen naar een smal, ondiep en kronkelend riviertje, kun je meer water bergen in het gebied en moet het water een langere weg afleggen. Over de hele lengte is de Regge van 50 kilometer naar 65 kilometer verlengd. Er zijn ook stukken die bij hoogwater kunnen overstromen."

Het proces is in 2017 gestart. "We hebben een hydrologische berekening laten maken. Daarmee maken we inzichtelijk hoeveel water er in het gebied kan stromen. Aan de hand daarvan hebben we een landschapsarchitect ingeschakeld voor een ontwerp. Daarbij wordt gekeken naar het verleden van het gebied en hoe de Regge hier oorspronkelijk heeft gelopen. Daarnaast wordt er gekeken wat er in een gebied past en wat niet. Zo stonden hier een aantal kleine naaldbossen, maar die horen hier eigenlijk niet thuis. Die worden gekapt en daar worden loofbomen voor terug geplant."

De Regge kronkelt in zijn nieuwe vorm door het gebied. Daarvoor hebben een aantal bomen moeten wijken. "De stronken die daarbij zijn vrijgekomen hebben we weer gebruikt in de nieuwe Regge. In het kader van 'building with nature'. Eerder werden deze stronken afgevoerd, nu krijgen ze een nieuwe bestemming in het gebied. Ze liggen in de buitenkant van de bochten in de rivier. Dat is aantrekkelijk voor vissen, zij kunnen daar beschutting vinden. Daarnaast is het een bescherming van de kades", zegt toezichthouder John Overbeek.

Het stuk dat nu bij Rijssen onderhanden wordt genomen, is 1100 meter lang. Het gebied was, in tegenstelling tot de stukken Regge bij Hellendoorn en Enter, de afgelopen jaren nog niet aangepakt. "De grond is van drie eigenaren. Landschap Overijssel, waterschap Vechtstromen en een particuliere grondbezitter. De laatstgenoemde partij wil hier graag een landgoed creëren, vandaar dat hij meewerkt aan dit project. De Regge stroomt nu ook een deel over zijn grond, dat gaan we achteraf netjes verkavelen. Zodat iedereen weer zijn eigen grond heeft en wij weer de eigenaar zijn van het water", aldus projectleider Ordelmans.

Gemeentegrens
De gemeentegrens tussen Rijssen-Holten en Wierden liep midden door de beek. "Dat maakte dit project wel wat ingewikkelder. We werken in twee gemeenten en moesten dus ook twee keer een bestemmingsplan aanvragen. Aan de grens verandert overigens niets, die blijft op de plek zoals hij altijd was. Maar hij is alleen niet meer zichtbaar vanwege de Regge. Die kronkelt nu om de gemeentegrens heen."

De Twentse rivier is erg in trek bij toeristen. "Er zijn meerdere bedrijven die hier fluisterbootjes verhuren en we hebben natuurlijk de Enterse zomp die hier vaart. Die heeft weinig overlast gehad van de werkzaamheden. Soms kon er tijdelijk niet worden gevaren, maar dat duurde meestal niet langer dan een dag. Straks kunnen de opvarenden weer volop genieten van de nieuwe stroom en natuur."

Geen 'kunstwerken'
De realisatie van dit laatste stukje 'nieuwe' Regge kost ongeveer een miljoen euro. Van ontwerp tot en met uitvoering. De kosten zijn volgens het waterschap beperkt gebleven. "Het scheelt dat wij hier geen kunstwerken (stuwen en bruggen, red.) hoeven te bouwen. Daar gaat anders erg veel geld in zitten, maar in dit gebied is daar geen sprake van", vult Overbeek aan.

Het project nadert zijn afronding. "Deze maand moet de oude waterweg helemaal dicht zijn en staat er alleen nog maar water in de nieuwe stroom. Half december moet het volledige project klaar zijn. Dat gaat zeker lukken", stelt de toezichthouder.

"We hebben het geluk gehad dat het dit jaar erg droog was. Dat hebben we wel eens anders gehad; dat door de natte omstandigheden projecten lange tijd hebben stilgelegen. Dit jaar viel er nauwelijks regen en konden we constant door blijven werken. Het project is dus bijna klaar en binnenkort kan iedereen weer ongestoord de nieuwe natuur in. We moeten alleen nog een klein beetje geduld hebben voordat alles weer groen is."